Tirnak hastaliklari Genel

Tirnak hastaliklarinda tirnak plaginda, tirnak çevresi deri dokularinda, tirnak yataginda, lunulada belirtiler ortaya çikmaktadir.
Tirnak hastaliklarinin yerleşim yerlerine ve belirtilere göre farkli bir terminoloji kullanilmaktadir ve buna göre tirnak hastaliklarini siniflandirabiliriz.
Tirnak Plagindan kaynaklanan problemler
Tirnak plaginin boyutlarinda degişimler
Micronychia; Tirnak matrixi olmasi gerekenden dar ise küçük tirnak plagi gözlenmektedir.


Brachyonychia;Turnak plaginin olmasi gerekenden kisa olmasini tanimlamaktadir. Ayak tirnaklarinda sik gözlenmektedir ve genetik geçişlidir. El tirnaklarinda nadirdir.

Anonychia; Tirnagin kismi yada bütün olarak olmamasidir. Tirnak plagi çok ince yada hiç yoktur. Dogumsal olabilecegi gibi tirnak matrixinde hasarlanma bu klinik taboya neden olmaktadir. Anonychi dogumsal oldugunda gelişim geriligi, abnormal yüz görünümü ve abnormal diş gelişimi ile birlikte olabilmektedir.Ayak tirnsklarinda anonychia verligi nail–patella sendromunun bir parçasi olabilmektedir.

Onychoatrophy;Dogumsal olabilecegi gibi liken planus gibi deri hastaliklarina bagli olarak gelişebilmektedir. Tirnak ince, volume, uzunluk ve genişlik azalmasi ile tirnak küçük görünmektedir.

Hapalponychia; Tirnak plaginin çok ince olmasidir.
Macronychia; Tirnaklarin olmasi gerekenden fazla büyük olmasini tanimlamaktadir. Proteus sendromu gibi gigantisimde görülmektedir.

Tirnak plaginin kalinligindaki degişimler
Pachyonychia; Tirnak plaginda kalinlaşmayi tanimlamaktadir. "Pachyonychyia congenita" gibi genetik hastaliklarda gözlenebilmektedir. Ayrica yaşlanma ile birlikte tirnagin uzunlamasina büyüme hizi yavaşladiginda ortaya çikmaktadir. "Yellow nail sendromunda" gözlenebilmektedir. Kalin tirnakta; tirnak plaginda uzunlamasina büyümeden çok kalinlaşmanin olmasi tirnak üzerinde enlemesine çizgilenmelere neden olmaktadir.

Onychogryphosis; kain ve uzun tirnaklari tanimlamaktadir. Tirnaklar zamanla yana dogru eyrilebilmekte hatta koçun boynuzuna benzemektedir. Yaşlanma ile ortaya çikabildigi gibi dar ayakkabilar ile de sik gözlenmektedir.


Tirnak plaginin şeklinden kaynaklanan hastaliklar
Clubbing, çomak parmak;Tirnagin uzunlamasina egiminin fazla olmasidir. Bu problemde tirnak çevresinde yumuşak dokularda büyüme yada siyanoziste olabilmektedir. Hipokrat tirnagi olarakta bilinmektedir. Normalde tirnak ile tirnak katlantisi arasindaki Lovibond açisi normalde 160° dir. Clubbingde bu açi 180° yada daha daha fazla olmaktadir. Kalp damar hastaliklari, sisndirim sistemi hastaliklarina yada ailesel olarak gelişmektedir.

Pincer nail, kerpeten tirnak; Tirnagin enlemesine egiminin artmasi, tirnagin kerpeten şeklinde kivrilmasi klinik görünümünü tanimlamaktadir. Agrili seyretmektedir. Travma, siki ayakkabilar ve tirnak mantari buna neden olmaktadir.

Koilnychia, kaşik tirnak; Tirnak plaginin kaşik şeklinde bir görünüme sahip olmasi ile ilgilidir. Dogumsal yada ailesel olabilmektedir. Hipotiroidi yada demir eksikli anemisinde ortaya çikabilmektedir.

Tirnak plaginda renk degişiklikleri ve bunlari yapan hastaliklar
Normalde tirnak plagi renksiz ve saydamdir bu nedenle altindaki tirnak yataginin rengini vermekte pembe görünmektedir. Lunula kendi renk yapisindadir ve tirnak ucu onikolizis nedeni ile beyaz görünmektedir.
Tirnak renk degişiklikleri-diskromi; tirnak plagi, tirnak yatagi, matrix, tirnak çevresi deri katlantisi ve lunulaya yerleşebilmektedir.

Leukonychia, lökonişya; en sik gözlenen tirnak renk degişikligidir. Beyaz tirnak olarak tanimlanmaktadir. Bu tüm tirnakta, kismi yada noktasal yerleşm gösterebilmektedir.

Mees çizgileri; tirnak üzerindeki enlemesine beyaz bantlari tanimlamaktadir.


Muehrcke’s çizgileri;


Tirnak plagi yüzeyindeki degişiklikler ve bunlara bagli belirtiler;
Normal tirnak plak yüzeyi düz ve pürüzsüzdür. Tirnak plagi yüzeyinde deliklenme, kabarmalar, oluklanmalar ve soyulmalar gelişebilmektedir.
Pitting; Tirnak matrixinde problem sonrasi tirnak üzerinde dökülmeler ile çukurlar gelişmektedir. Pttinglerin boyutlari degişkendir. Psoriasis-sedef, alopesi-saç kiran ve ekzamalara bagli olarak gelişebilmektedir.

Trachyonychia; tirnak plaginin yüzeyinin düzensizligini tanimlamaktadir. 20 tirnakta olmasi durumunda buna “twenty-nail dystrophy’ denilmektedir. Alopeside, likende, psoriasiste ve egzamada görülebilmektedir.


Tirnak yüzeyinde sirtlanma ve oluklanmalar(Ridges ve grooves)
Bunlar tirnak plaginda enine boyuna olabilmektedir. Tirnak matrixi ve tirnak kenarindaki patolojilerden kaynaklanmaktadir.

Beau çigileri; Tirnak matrixinde tirnak yapiminin aniden durmasina bagli olarak tirnak üzerinde enlemesine oluklar ortaya çikmaktadir. Çoklu tirnak etkilenmesi ile tirnakta lunula sinirina paralel yerleşmektedir. Tirnak ucuna olan mesafesine göre tirnak matrixinde yaşanan problem zamani anlaşilabilmektedir.


Tiklere bagli enlemesine çzigilenmeler, Habit tic; Tirnak üzerinde birbirine paralel enlemesine çökmeler olmaktadir. Tekrarlayan hastanin kendi yaptigi travamalara bagli olarak gelişmektedir.

Tirnakta uzunlamasina oluk, Longitudinal depression; Bu daha çok tirnak yataginda ve matrixte yer işgal eden bir primer hastaliga; fibroma, sigil, myxoid kiste bagli olarak gelişmektedir. Primer odak çikarildiginda buda kaybolmaktadir.

Onychorrehexis; Tirnak plagi üzerinde uzunlamasina, derin olmayan oluklar ve tümseklenme oluşmakta en sik liken hastaliginda tirnak tutulumunda gözlenmektedir.

Median nail distrofi; tirnak plaginin tam ortasinda uzunlamasina oluklanma ve bunun çevresinde çam agaci gibi bir kabalaşmanin olmasidir. Tirnak plagindaki oluklanma ve sirtlanma tirnak ucunda zayiflikla ayrilmalara neden olmaktadir.

Onychoschizia; tirnak uçlarinda soyulmalara verilen isimdir. Kadinlarin 3 de 1 inde gözlenmektedir. Özellikle elleri sik suya giren kişilerde daha sik gözlenmektedir. Ayrica tirnak cilalari ve cila çikaricilarin kullanimi bu klinik tabloya neden olabilmektedir. İlk olarak elin su ve deterjan temasi kesilmekte, tirnak ojeleri kaldirilmakta bu koşullarda 21 günde tirnaklar düzelmektedir. Bu sürede bol nemlendiriciler kullanilabilir.

Tirnak yatagi ve tirnak çevresi destek dokularinin problemlerinde görülen tirnak belirtileri
Pterygium deformitesi; Tirnak matrixinde fokal hasara bagli gelişmektedir. Bu alanda tirnak plaginda tirnak çikmamaktadir. Liken planus'ta gözlenmektedir.

Onycholysis, onikolizis; Tirnak plaginin tirnak yatagindan ayrilmasini tanimlamaktadir. Sistemik hastaliklar, diş etkenler, deri hastaliklari ve enfeksiyonlara bagli olarak ortaya çikabilmektedir.

Onychomadesis; tirnagin tirnak yatagindan lunula altinda ayrilmasi ve alttan yeni tirnagin gelmesi ile oluşmaktadir. Sistemik hastaliklar, büllöz hastaliklar, ilaç reaksiyonlari neden olmaktadir. Çogu zaman nedeni bulunamaz. Bazen paronychia proksimalde etkili oldugunda buna neden olabilmektedir.


Subungual-tirnak yataginda hiperkeratozis;Tirnak yataginin kalinlaşmasidir. Bu durum psoriasis ve egzama gibi hastaliklarda, onikomikozlarda, genetik hastaliklarda(pachyonychia congenital) olabilmektedir.
Tirnak çevresindeki degişiklikler
İnfeksiyonlar, tümörler, sedef gibi cilt hastaliklari tirnak çevresi deriyi ve tirnagi etkileyebilmektedir.
Paronychia, paronişia, dolama; tirnak çevresi deri dokusunun enfeksiyonunu tanimlamaktadir. Siklikla neden cuticle yapisinin yetersizliginden kaynaklanmaktadir. Aşiri su ve deterjan temasi ile cuticule hasari kronik paranychia nedenidir.Tirnak çevresinde kirmizi, şiş ve akintili bir inflamasyon gelişmektedir. Genellikle stafilokokal organizmalar nedendir ve sistemik antibiyotik kullanilmalidir. Pseudomonas neden olabilir.

Lunulada tirnak belirtileri ve hastaliklar
Lunulanin rengi
Kirmizi lunula; Birçok sistemik hastalikta ve deri hastaliklarinda lunula kirmizi olabilmektedir. Bazen bir neden bagli olmadan da gelişebilmektedir. Kalp damar hastaliklari, karbon monoksit zehirlenmeleri, SLE ve Alopesia areatat da kirmizi lunula gelişmektedir.
Lunulada kirmizi küçük lekeler; psoriasis, alopesia areata, egzama ve ichthyosis ile İgA hastaliklarinda gözlenmektedir.
Lunulanin şekli
Normalde lunula yarim ay şeklindedir ve alt siniri tirnagin uç serbest kenari şekli ile aynidir. Üçgen şeklinde lunula nail–patella sendromunda görülmektedir.